Mindfulness & Compassie

Mindfulness

Mindfulness is helemaal in! Waar je ook kijkt, overal kom je het tegen: als je mindful kunt zijn, dan komt alles goed - zo lijkt het. Maar dat diezelfde mindfulness, de beoefening van volle aandacht, ook heel confronterend kan zijn, wordt weleens vergeten. Thich Nhat Hanh, de Vietnamese zenmeester die mindfulness naar het Westen bracht, zegt: 'Als je mindful bent, ben je minful van íets. Iets buiten jezelf, de prachtige bomen in het park, de lach van een kind, een wolk, of de smaak van je thee. Maar je kunt je aandacht ook richting op dat wat ín je is; je lichaam, gevoelens, iets wat je waarneemt, je gedachten, verhalen, of je bewustzijn.' *Thich Nhat Hanh, Mindfulness voor een gelukkig leven, 2014

Het eerste essentiële onderdeel binnen Mindfulness is dat er bewust aandacht wordt geven. Dit betekent dat niet gehandeld wordt op de automatische piloot. Hierdoor worden mensen zich bewust van hun intenties en handelen. Er ontstaat inzicht, ruimte en vrijheid voor keuzes.

Tweede essentiële onderdeel binnen Mindfulness is het begrip: zonder oordeel. Oordelen geeft het vermogen om keuzes te maken en grenzen te stellen. Maar als dat op de automatische piloot of onbewust gebeurd kan dat ook hinderen. We gebruiken ervaringen uit het verleden die niet van toepassing zijn op het hier en nu. Dit kleurt de visie van mensen en kan andere zaken vertroebelen. Deze beide onderdelen maken het mogelijk om zonder oordeel naar het hier en nu te kijken. Door bewust te handelen wordt geestelijk en lichamelijk welzijn verbeterd. Uitdagingen van het leven kunnen dan beter aangegaan worden.

De oorsprong van mindfulness ligt in Azië en is ruim 2500 jaar oud. Het is onderdeel geworden van een groot aantal Oosterse tradities en heeft relaties met het Boeddhisme, Taoïsme en Zen. Mindfulness bestaat uit meditatietechnieken die zich richten op de adem en op het lichamelijk bewustzijn. Mindfulness is echter niet voorbehouden aan een religieuze, filosofische context. Het is objectief en kan op een gemakkelijke praktische manier ingezet worden in de vorm van aandachts-, ontspannings- en bewegingsoefeningen. De grote doorbraak van mindfulness in het westen kwam in 2001 toen Zindel Segal en Marc Williams de kernoefeningen van Mindfulness koppelde aan therapieën in de psychologie. Mindfulness based stress reduction (MBSR) is een 8 weeks programma voor mensen met lichamelijke en psychologische klachten. Mindfulness is het kernelement. Het blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek erg effectief om klachten van depressies, angsten en burn-out te voorkomen of verlichten.

Als we naar binnen durven kijken, met alles wat zich hier voordoet, kunnen we leren hoe we daarmee om kunnen gaan. En juist dat maakt de beoefening van mindfulness zo waardevol! Want oefenen is het, er is geen knop die we kunnen indrukken waardoor we ineens mindful worden. We zullen onze aandacht moeten trainen, elke dag opnieuw, stapje voor stapje. Net zoals we een kind leren fietsen, met vriendelijkheid en geduld. En dat is waar mindfulness workshops of trainingen hun grote waarde bewijzen! Een rijkdom aan praktische oefeningen en een groep waarmee we samen kunnen oefenen, zodat we onze ervaring met het leven in aandacht met elkaar kunnen uitwisselen. We oefenen niet alleen op een kussentje, thuis of in de zaal, maar juist ook midden in het dagelijkse leven. En dat verrijkt en verdiept het leven op een prachtige manier; kom jij het ook ervaren?

Compassie

Wat ons minder bekend is, is het beoefenen van (zelf)compassie. Elk mens beschikt over het vermogen tot compassie of mededogen. Vaak wordt de beoefening in compassie gezien als een verdieping op de mindfulness beoefening, maar in de praktijk is dit voor iedereen anders Het kan fijn zijn juist eerst kennis te maken met aandacht in vriendelijkheid. De training gericht op compassie biedt een rijke verkenning en praktische oefeningen voor een leven met meer mildheid en aandacht, naar onszelf en naar anderen. De training is gebaseerd op de Mindfuness-Based Compassionate Living Intervention, ontwikkeld door professionals in de GGZ als verdieping op de klassieke mindfulness training, ontworpen door John Kabat Zinn.

Hoewel dit programma ook ge-inspireert is door oude Oosterse wijsheden, is de basis geworteld in het groeiende inzicht in de evolutie van ons brein. In tegenstelling tot andere zoog-dieren hebben wij mensen het vermogen gekregen om ons mentale voorstellingen te maken, welke sterke effecten kunnen hebben op ons (fysieke en mentale) functioneren. Daarom is het van groot belang dat we inzicht krijgen in hoe onze geest werkt en waarop deze gericht is. Ontbreekt dit inzicht, dan kunnen we bij onszelf en anderen schade aanrichten of aan de schoonheid van het leven voorbijgaan.

Als we zien hoe snel de moderne wereld om ons heen veranderd en hoe wij ons hier als mens staande in proberen te houden, is het geen verrassing dat we het soms even niet meer weten. We zien dat mensen het steeds lastiger vinden om sociale relaties aan te gaan en vaker leven in eenzaamheid en isolement. De wijsheid van oude tradities en de moderne Westerse wetenschap stemmen steeds vaker het belang van het cultiveren van Compassie overeen:

Ϫ Het ontwikkelen van de bereidheid en moed om het lijden

van onszelf en anderen te mogen zien, in plaats van er ons vanaf te wenden.

Ϫ De verantwoordelijkheid nemen om wijsheid en vaardigheden te ontwikkelen

om de juiste keuzes te maken om lijden te verlichten en te voorkomen wanneer

mogelijk.

Compassie vraagt van ons om meer aandacht te geven aan de realiteit van het

leven en deze op een zinvolle manier te leven. We zullen ons richten op ons

eigen dagelijkse leven met een scala aan oefeningen: lichaamsbewustzijn,

kalmerende ademhaling, geleide meditaties, voorstellingsvermogen, het omgaan

met weerstand, verlangen, patronen en het vergroten van vriendelijkheid en

gelijkmoedigheid. Het oefenen met aandacht in compassie kan leiden tot een

zinvoller, gezonder en gelukkiger leven in grotere sociale harmonie.